Jednym z największych osiągnięć cywilizacyjnych jest kanalizacja. Pozwala ona na bezpieczne i wygodne odprowadzanie i unieszkodliwianie ścieków bytowych, co ma olbrzymie znaczenie dla naszego zdrowia i komfortu życia. Niestety, w dalszym ciągu nie wszystkie regiony w Polsce i na świecie są skanalizowane. Tam, gdzie kanalizacja miejska lub gminna jeszcze nie występuje, pozostaje sobie radzić z zagospodarowywaniem ścieków w inny sposób. Z pomocą przychodzą nam wtedy przydomowe oczyszczalnie ścieków oraz szamba ekologiczne. My dziś zajmiemy się tymi drugimi.
Czym różnią się ekologiczne oczyszczalnie ścieków od eko szamb?
Szambo to popularna nazwa dla szczelnego zbiornika podziemnego, przeznaczonego do gromadzenia ścieków bytowych. Szamba, nazywane również zbiornikami bezodpływowymi, muszą być regularnie opróżniane przez wóz asenizacyjny. Tradycyjne szamba budowane były z betonowych kręgów, co niestety nie gwarantowało im szczelności, sprawiając, że część ścieków trafiała bezpośrednio do gruntu. Obecnie nowo instalowane zbiorniki na ścieki są wykonane z tworzywa lub mają formę szczelnych, prefabrykowanych zbiorników z betonu. Istnieją również tak zwane szamba ekologiczne, których specjalna kilkukomorowa konstrukcja pozwala na fizyczne oddzielanie różnych frakcji ścieków, tak by te najlżejsze mogły trafiać do specjalnego podziemnego systemu rozsączającego, umieszczonego w warstwie filtracyjnej. To właśnie tak trafia najmniej zanieczyszczona ciecz ze ścieków, która zostaje zneutralizowana do bezpiecznej postaci, aby na samym końcu być wchłoniętą przez grunt. W zbiorniku ekologicznego szamba pozostają natomiast zanieczyszczenia stałe, w postaci m.in. osadów, które okresowo muszą być wypompowywane. Jest to jednak rozwiązanie wielokrotnie tańsze niż opróżnianie tradycyjnego szamba bezodpływowego, w którym największą ilość ścieków stanowi woda.
Czy eko szambo to to samo przydomowe oczyszczalnie ścieków?
Niestety nie. Wiele osób zamiennie stosuje oba pojęcia, nieświadomie popełniając spory błąd. Biologiczne przydomowe oczyszczalnie ścieków mają zupełnie inną zasadę działania niż szamba ekologiczne. Jak zatem działają biologiczne oczyszczalnie ścieków? Proces ich neutralizacji odbywa się wewnątrz specjalnie skonstruowanego zbiornika, fachowo nazywanego reaktorem. Znajduje się tam specjalny system napowietrzający, a proces oczyszczania ścieków może być dodatkowo wspierany specjalnymi rodzajami bakterii. Przydomowa oczyszczalnia ścieków działa w taki sposób, że wydostająca się z niego woda jest już sama w sobie bezpieczna dla otoczenia i zneutralizowana została wewnątrz zbiornika. Nie wymaga zatem stosowania systemu filtracyjnego, a sam drenaż ma zapewnić tylko równomierne wsiąkanie wody w grunt. Sposób, w jaki działa ekologiczna oczyszczalnia ścieków sprawia, że uzyskana z niej woda może być wykorzystana np. w systemach nawadniających ogród.
Co lepiej wybrać — ekologiczne szambo czy biologiczne oczyszczalnie ścieków?
Niestety nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. W jego poszukiwaniu należy dokładnie zbadać takie parametry jak wielkość działki oraz gospodarstwa domowego, z którego zamierzamy unieszkodliwić ścieki, a także zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. MPZP może bowiem zezwalać lub nie na stosowanie przydomowych oczyszczalni ścieków. W takim przypadku pozostaje jedynie wykorzystanie szamb ekologicznych, które same w sobie są rozwiązaniem prostszym, mniej kłopotliwym i łatwiejszym w codziennym użytkowaniu. Przewagą szamba ekologicznego nad tradycyjne jest to, że wymaga ono użycia mniejszego zbiornika. Z koniecznością wykonania drenażu filtrującego wiąże się jednak przeznaczenie pod niego większej części działki.
Ostatecznie, o wyborze przydomowej oczyszczalni ścieków lub ekologicznego szamba powinna zdecydować rodzaju gruntów, wielkości parceli, jej położenia i sposobu zagospodarowania oraz warunków wodno-prawnych. Zarówno oczyszczalnia ekologiczna, jak i szambo drenażowe mają swoje mocne i słabe strony, które należy ze sobą skonfrontować.
Separatory tłuszczu dla przemysłu
Nie tylko gospodarstwa domowe produkują ścieki. Są one wytwarzane również przez różnego rodzaju przedsiębiorstwa. Problem, który się z tym wiąże, dotyczy znacznie większej ilości tłuszczów, które w takich ściekach mogą się znajdować. Z różnych przyczyn nie powinny one trafiać bezpośrednio do kanalizacji, ponieważ mogą zaburzać jej prawidłowe funkcjonowanie. W tym celu stosuje się specjalne separatory tłuszczu i ścieków. Są to wykonane z tworzywa sztucznego zbiorniki przepływowe, których wewnętrzna konstrukcja pozwala na oddzielenie lżejszych frakcji od cięższej wody i pozostawienie ich w separatorze. Stamtąd co pewien czas muszą być opróżniane i neutralizowane oddzielnie od reszty ścieków. Separatory tłuszczu bezwzględnie powinny być stosowane w firmach gastronomicznych, zajmujących się przetwórstwem żywności, a także pozostałych zakładach produkcyjnych i przemysłowych, w których produkowane ścieki mogą zawierać większą ilosć tłuszczów lub substancji ropopochodnych niż w standardowych ściekach bytowych.